काठमाडौंमा हालै भड्किएको जेनजी आन्दोलनले नेपाली समाजमा गहिरो हलचल पैदा गर्यो। यो आन्दोलन कुनै परम्परागत संगठन, पार्टी वा नेताको आह्वानमा नभई नयाँ पुस्ता-विशेषगरी जेनजी पुस्ताका युवाहरूले आफैं उठाएको विद्रोह थियो। यसको विशेषता नै यही थियो: स्वतःस्फूर्त सहभागिता, साहसी आवाज, डिजिटल युगको प्रयोग र विद्यमान संरचना तथा सत्ता अभ्यासमाथि कठोर प्रश्न।
जेनजी आन्दोलनले पहिलोपटक ठोस रूपमा देखायो कि नेपालको नयाँ पुस्ता अब मौन बस्न तयार छैन। उनीहरूलाई राज्यको असमान व्यवहार, बेरोजगारी, भ्रष्टाचार, अवसरको अभाव र अपारदर्शी शासनप्रति गहिरो आक्रोश छ। सडकमा हजारौं युवाहरूको उपस्थिति र सामाजिक सञ्जालमार्फत विश्वव्यापी ध्यान खिच्ने क्षमताले यो आन्दोलनलाई ऐतिहासिक बनायो।
यसले पुरानो पुस्तालाई पनि एउटा स्पष्ट चेतावनी दियो-यदि युवाको आवाज सुन्न सकिएन भने सामाजिक विस्फोट अझ गहिरो र व्यापक रूप लिनेछ। त्यसैले, जेनजी आन्दोलनको उपलब्धी केवल नारामा सीमित नभई नेपालको राजनीतिक संस्कृतिलाई हल्लाउने एउटा ठूलो संकेत हो। माओवादी पार्टीले यसलाई सकारात्मक दृष्टिले ग्रहण गर्दै युवाको मागलाई आफ्नै आन्दोलनको निरन्तरता र जनयुद्ध–जनआन्दोलनका उपलब्धीहरूसँग जोडेर अघि बढाउन जरुरी छ।
तर, आन्दोलनका क्रममा कतिपय ठाउँमा व्यक्तिगत तथा सरकारी संरचनामा तोडफोड, आगजनी र विध्वंसका घटना देखिए। यस्ता कार्यहरूले आन्दोलनको नैतिक आधार कमजोर पार्छन्, शत्रुहरूलाई आन्दोलन बदनाम गर्ने अवसर दिन्छन्, र सर्वसाधारण जनतालाई आन्दोलनबाट टाढा बनाउँछन्। माओवादी आन्दोलनले विगतमा जनताको अनुशासन र सचेत सहभागितामार्फत ठूला उपलब्धी हासिल गरेको स्मरण गर्दा, आज पनि हामीले यस्तै नैतिक उचाइ कायम राख्नैपर्छ। त्यसैले, जेनजी आन्दोलनका सकारात्मक पक्षलाई समर्थन गर्दै, विध्वंसात्मक क्रियाकलापहरूको दृढतापूर्वक विरोध गर्नु आवश्यक छ।
हालै गरिएको संसद विघटन जनतामाथिको प्रत्यक्ष आघात हो। जनताले दशकौंको बलिदान, जनयुद्ध, जनआन्दोलन र गणतान्त्रिक लडाइँमार्फत ल्याएको संविधान र संसदलाई ध्वस्त पार्ने यो कदम असंवैधानिक र अलोकतान्त्रिक दुवै हो। संसद विघटन केवल एउटा राजनीतिक निर्णय होइन, यो संविधान र जनताको अधिकारमाथि गरिएको षड्यन्त्र हो।
माओवादी पार्टी यो कदमको दृढ विरोधमा उभिन्छ र संसद पुनःस्थापना तथा लोकतान्त्रिक संरचनाको रक्षा गर्न निरन्तर संघर्ष गर्ने प्रतिबद्धता प्रकट गर्दछ।
संसद विघटनसँगै नयाँ निर्वाचनको मिति फागुनमा तोकिएको छ। निर्वाचन लोकतान्त्रिक मूल्य र प्रक्रियालाई मजबुत पार्ने अर्को महत्वपूर्ण चरण हो। चुनाव नै असली परीक्षण हो जहाँ जनता र विशेषगरी युवा पुस्ताले आफ्नो मतमार्फत नयाँ मार्गदर्शन दिन सक्छन्। माओवादी पार्टीले निर्वाचनलाई केवल सत्तासीन हुने मौका होइन, युवाको आकांक्षालाई सम्बोधन गर्ने अवसरका रूपमा लिनुपर्छ।
युवाहरू अहिले पुराना नारामाथि मात्र विश्वास गर्ने अवस्थामा छैनन्। उनीहरूलाई व्यवहारिक समाधान चाहिएको छ-रोजगार, शिक्षा, पारदर्शिता, समान अवसर र भविष्यप्रतिको आशा। यदि माओवादी पार्टीले यी मुद्दा आफ्नो एजेन्डामा अग्रस्थानमा राख्न सक्यो भने मात्र युवाको समर्थन पुनः आर्जन गर्न सक्नेछ। त्यसैले निर्वाचन तयारी केवल प्रचारमा सीमित नभई संगठन, एजेन्डा र विश्वास पुनर्निर्माणमा केन्द्रित हुनुपर्छ।
जनयुद्ध र जनआन्दोलनका उपलब्धीहरू-गणतन्त्र, संघीयता, समावेशिता, समान अधिकार, संविधानसभा-यी सबै केवल कागजमा मात्र नभई जनताको जीवनमा अनुभूत हुने गरी कार्यान्वयन गर्न सक्नु माओवादी पार्टीको ऐतिहासिक जिम्मेवारी हो। अहिले जेनजी आन्दोलनले उठाएका प्रश्नहरूलाई बेवास्ता गर्ने हो भने, हामीले विगतमा हासिल गरेका उपलब्धी पनि धराशायी हुने खतरा छ।
त्यसैले, माओवादी पार्टीले तीनवटा स्पष्ट संकल्प लिनैपर्छ:
– जेनजी आन्दोलनका उपलब्धीलाई समर्थन गर्ने-युवाको आवाजलाई आफ्नो आन्दोलनको निरन्तरता मान्दै सम्बोधन गर्ने।
– विध्वंसात्मक गतिविधिको विरोध गर्ने-अनुशासन, जनताको सहभागिता र नैतिक उचाइलाई प्राथमिकता दिने।
– संसद पुनःस्थापनाको संघर्ष गर्दै, निर्वाचन तयारीमा जुट्ने-जनताको विश्वास जितेर परिवर्तनलाई संस्थागत गर्ने।
नेपाल नयाँ मोडमा पुगेको छ। पुराना शक्ति संरचना कमजोर हुँदैछन्, तर नयाँ पुस्ता अझै दिशाहीन छ। यही अवस्थामा माओवादी पार्टीले आफूलाई फेरि जनतामाझ, विशेषगरी युवामाझ स्थापित गर्न सकेमा भविष्यको राजनीति फेरि क्रान्तिकारी बाटोमा अगाडि बढ्न सक्छ। जेनजी आन्दोलनलाई अवसरका रूपमा लिँदै, संसद विघटनलाई अस्वीकार गर्दै, निर्वाचनमार्फत नयाँ जनादेश प्राप्त गर्ने संकल्पसहित माओवादी पार्टीले आफ्नो यात्रा निरन्तरता दिनु आजको अपरिहार्यता हो।
(लेखक बिनोद घिमिरे नेकपा (माओवादी केन्द्र) बैतेश्वर गाउँपालिका पार्टी सचिव हुन् !)
